Gündemin en yakıcı sorunlarından biri olan “aşı” konusundaki haberlerde toplum sağlığına zarar verilmemesi için teyit.org öncülüğünde bir grup oluşturuldu ve “Aşı Haberleri Hazırlama Rehberi” hazırlandı.
Aşı haberleri hazırlarken toplum sağlığına zarar vermemek için nelere dikkat edilmeli?

1. Aşılar hakkında haber ve içerik üretirken toplum sağlığı birincil hedef olarak
gözetilmeli, bütün kaygıların üzerinde tutulmalıdır.

2. Sağlık alanındaki kamu yöneticileri, aşıların güvenliği, koruyuculuğu, niteliği ve
geçerli bilimsel değerlendirmelerden geçtiği konusunda topluma aydınlatıcı bilgi
vermeye, aşıların tedarik süreci konusunda şeffaf davranmaya yönlendirilmelidir.

3. Aşıların bir halk sağlığı sorunu olan bulaşıcı hastalıkları önlemede en basit, etkili ve
güvenli müdahale yöntemi olduğu bilgisi verilmelidir.

4. Haber ve içeriklerde aşıların etkinliğini ve faydalarını sorgulayanların görüşlerini
aktarmak yerine, bilimsel kanıtlara dayalı bilgilere ve yetkin kişilerin
değerlendirmelerine odaklanılmalıdır.

5. Aşı karşıtlığı, komplo teorileri ile aşı kararsızlığı yaratan dedikodular olabildiğince
görünmez kılınmalıdır. Toplum sağlığını tehlikeye atan bu tür yaklaşımlar topluma
aktarılarak değil, geçersizliğini kanıtlayan bilimsel gerçeklere ağırlık verilerek yok
edilebilir.

6. Aşı haber ve içeriklerinde başlıklar haberin içeriğini açık ve net biçimde yansıtmalı,
yansız olmalı, şüphe uyandırmamalı ve olumsuzlukları öne çıkarmamalıdır.

7. Haberlerde ve televizyon programlarında kışkırtıcı olmayan, panik yaratmayacak,
serinkanlı ve anlaşılır bir dil kullanılmalı, anlaşılması güç bilimsel terimlerin
açıklaması yapılmalıdır.

8. Aşılar hakkında içerik üretirken ilk olarak sağlık meslek örgütlerinden ve gerekirse
tıpta uzmanlık derneklerinden yararlanılmalıdır. Alan uzmanlarına başvurulurken
seçici davranılmalı, gerekirse sağlık meslek örgütlerinden teyit edilmelidir. İnternet
sitelerinde haberin alıntılandığı kaynak belirtilmeli, yanlış olduğu ortaya çıkan içerik
derhal düzeltilmelidir.

9. Aşıların olası yan etkileri açıklanırken, korku ve endişeye sebep olabilecek abartılı
ifadelerden kaçınılmalıdır. Bilimsel çalışmalar, güncelliğine dikkat edilerek, tamamı
incelenerek, kapsamı, sınırlılığı ve örneklemi net şekilde belirtilerek haber
yapılmalıdır.

10. Tıpta mucizelere yer olmadığı bilinciyle hareket edilerek bilimsel açıdan etkisi
kanıtlanmamış ilaçlar, bitkisel tedaviler ve gıda takviyelerinin tanıtımı yapılmamalı,
aşı alternatifi olarak sunulmamalıdır.

11. Aşı haberlerinde ırkçılığa, ötekileştirmeye ve başta yaş grupları olmak üzere
ayrımcılığa yol açmayacak görseller tercih edilmelidir. Kaynağı şüpheli ve toplumda
aşı tereddütü yaratacak görseller sosyal medyada paylaşılmamalıdır.

12. Aşı tereddüdü yaşayan ya da aşı olmayı kabul etmeyenler hedef gösterilmemeli,
yaşadıkları kaygılar dikkate alınarak bilimsel kaynaklar ve uzman görüşleriyle
korkuları azaltıcı içerikler üretilmelidir.

13. Aşıya erişimde yaşanan eşitsizlikler, kırılgan grupları gözetecek biçimde
kamuoyunun bilgisine sunulmalıdır. Aşı politikaları ve uygulamada yaşanabilecek
olası sorunlar sağlık çalışanlarını hedef göstermeyen bir dille aktarılmalı, sorunun
kaynağına odaklanılmalıdır.

Katkı verenler:

Ceren Sözeri (Türkiye Etik Gazetecilik Koalisyonu), Çağrı Mert Bakırcı (Evrim
Ağacı), Duygu Uzunoğlu (NewsLab TR), Erdal Kart (Türk Eczacıları Birliği), Faruk Bildirici (Medya
Ombudsmanı), Gülin Çavuş (Teyit), Prof.Dr. Murat Civaner (Uludağ Üniversitesi), Prof. Dr.
Muzaffer Eskiocak (Türk Tabipleri Birliği), Orhan Şener (Türkiye Gazeteciler Sendikası), Öyküm
Hüma Keskin (Teyit) Prof. Dr. Tayyar Şaşmaz (Halk Sağlığı Uzmanları Derneği), Sibel Güneş
(Türkiye Gazeteciler Cemiyeti), Yusuf Kanlı (Gazeteciler Cemiyeti)